Inni o nas

Jacek Fedorowicz

Oglądałem Świerszczychrząszcza wiele razy, przeważnie jako widz dość specyficzny, to znaczy jako juror na kolejnych konkursach kabaretowych. To jest trochę inny sposób oglądania. Juror wie, że nie powinien poddawać się nastrojom, musi się „wyabstrahować” z tego co się dzieje akurat w nim i obok niego, wie, że nie powinien dać się ponieść reakcji sali, jednym słowem stara się być obiektywny. Sprawiedliwy w ocenie. To nieznośny bagaż, ale można się przyzwyczaić. A nawet trzeba. Ostatecznie nagrody czasem bywają wysokie, a sława zdobywcy pierwszego miejsca np. na „Pace” potrafi zrobić z ubogich studentów może nie milionerów, ale ludzi nieźle zarabiających co najmniej przez kilka miesięcy. Oglądałem więc zawsze czujnie i „na zimno”. Ale może właśnie dlatego mogę teraz rzucić parę komplementów bez obawy, że wypowiadam je pod wpływem chwilowego dobrego nastroju.

Świerszczychrząszcz to bardzo dobry kabaret. I jednocześnie bardzo dobry duet pantomimiczny. Dwóch chłopaków, którzy precyzyjnie opanowali sztukę mimów i spożytkowali te umiejętności w kabarecie, czyli w gatunku, którego celem jeśli nie głównym, to jednym z głównych, jest dostarczenie publiczności rozrywki i to na jakimś poziomie. „Kabaret” to wyjątkowo pojemne pojęcie, zmieści się w nim i żongler i aktor i literat i balladzistka, warunek jest tylko jeden, spektakl musi zadowalać także i widza o guście artystycznym „z górnej półki”. I w to wpisuje się właśnie Świerszczychrząszcz idealnie. Ten duet śmieszy, zaskakuje pointami i zwrotami akcji, a przy tym budzi podziw techniką wykonawczą.

Z dawnych lat pamiętam, że pantomima kojarzyła się widzom przede wszystkim z przekazem poetyckim, z zadumą, częściej ze smutkiem i powagą, niż z poszukiwaniem momentów komicznych. Do tego sprawiała wrażenie sztuki zakostniałej nieco w swych konwencjach. Nie byłem jej miłośnikiem. Mój stosunek do pantomimy zmienił Ireneusz Krosny pokazując po raz pierwszy na „Pace” swój jednoosobowy kabaret. O Świerszczychrząszczu śmiało mogę powiedzieć, że podtrzymuje mój – wówczas nabyty – życzliwy stosunek do mimów jako „kolegów z branży”, czyli artystów kabaretu.

Co mi się u tych dwóch podoba najbardziej poza tym, że śmieszą. Otóż przede wszystkim nie zadręczają widzów szaradami do rozwiązania – mam tu na myśli pewną przywarę, która czasem niektórych mimów dopada, mianowicie nadmierne komplikowanie opowiadanych zdarzeń. Być może wynika to z chęci pokazania wszystkich umiejętności technicznych. Skutkiem takiego – może nazywam to nieprecyzyjnie – przekomplikowania, widz cały czas stara się odgadnąć „…to co on teraz trzyma?.. Kamień?.. Nie, pokazuje że się zmęczył. Chyba. Nie! Wsiada do zatłoczonego autobusu… czy może płynie kraulem?…” – i tak przez cały spektakl. Nie, przez ćwierć spektaklu, bo potem widz ma już dosyć. Świerszczychrząszcza ogląda się z nieustającą przyjemnością, że nie trzeba rozwiązywać podobnych zagadek, można za to śledzić historyjkę, którą nam kabaret opowiada.

Z reguły – to jest kolejny atut Świerszczychrząszcza – historyjka taka jest bezbłędna pod względem dramaturgicznym, spełnia wszelkie reguły dobrego kabaretowego skeczu, a przy tym bywa i wielowymiarowa – co dodaję, żeby nikt nie podejrzewał chłopaków o pójście po najmniejszej linii oporu. Piszę „chłopaków”, bo chociaż pewnie są już po maturze, to dla mnie, siedemdziesięciolatka (ponad) są właściwie dziećmi. Takimi, z których coś jeszcze na pewno wyrośnie, pomimo, że już wyrosło sporo.

Jacek Fedorowicz
 28 czerwca 2008